Temelinde Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin bir araya gelmesiyle oluşan BRICS ülkeleri, yüz ölçümü bakımından dünyanın 3’te 1’lik kısmını elinde bulunduruyor. BRICS nedir, ne demek? Sorularına cevapları haberimiz için derledik.
BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika Cumhuriyeti) terimi, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın ekonomilerini kastetmek için kullanılır. BRICS, bu ülkelerin İngilizce isimlerinin baş harflerinden oluşur (Brasil, Russia, India, China, South Africa). 2011 yılında Güney Afrika Cumhuriyeti’nin birliğe katılmasına kadar orijinal dört üye BRIC (ya da İngilizce the BRICs) olarak adlandırılmıştı. Aynı yıl Çin’in Sanya kentinde düzenlenen zirveye Güney Afrika Cumhurbaşkanı Jacob Zuma’nın da katılımı ile BRIC grubu adını BRICS olarak değiştirdi.
Kuruluş hikâyesi
BRIC ismi 2001 yılında o zamanki Goldman Sachs Yatırım Bankası başkanı Jim O’Neill tarafından, Building Better Global Economic BRICs isimli yayınında ortaya atıldı. Orijinal dört üyenin (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin) dışişleri bakanları Eylül 2006’da New York’ta buluştu. Tam kapsamlı bir diplomatik buluşma 16 Haziran 2009’da Rusya’nın Yekaterinburg şehrinde gerçekleşti.
BRICS Ülkeleri, bulundukları bölgelerin bölgesel ilişkileri üzerindeki önemli nüfuz potansiyeliyle tanınırlar ve beş ülkenin hepsi G20 üyesidir. 2009’dan beri BRICS ülkeleri yıllık olarak resmi zirvelerde temaslarını sürdürüyor.
BRICS ülkeleri terimi Güney Kore, Meksika, Türkiye gibi BRICS ülkeleriyle daha sonra ekonomik iş birliği veya ortaklık yapma kararı almış ülkeleri kapsamamaktadır. 2015 yılı itibarıyla beş BRICS ülkesi dünya nüfusunun 3.1 milyarını (%41’ini) temsil ediyorlar. 24. sırada olan Güney Afrika Cumhuriyeti dışında tüm üyeler nüfuslarına göre ülkeler sıralamasında ilk 10’da bulunmaktadır. 2018 yılı itibarıyla bu beş ülke toplamda 18 trilyon dolar GSYİH’ye sahipler. Bu rakam dünya üzerinde 2018 yılı içerisinde üretilen tüm mal ve hizmetlerin değer toplamının yaklaşık %23.2’sini oluşturmaktadır. Hızla büyümekte olan ekonomilere sahip olan bu ülkeler son yıllarda övgülere olduğu kadar eleştirilere de konu oldular.
BRICS ülkeleri arasındaki ikili ilişkiler eşitlik, karşılıklı olarak devlet işlerine karışmama ve ortak fayda ilkeleri üzerine kuruludur.
Potansiyel üyeler
Afganistan, Arjantin, Lübnan, Endonezya, Meksika ve Türkiye daha önce BRICS grubuna tam üyeliğe olan ilgilerini dile getirdi. İran, Mısır, Nijerya, Sudan, Suriye ve en son olarak Bangladeş ve Yunanistan ise BRICS grubuna katılma yolunda adım atabileceklerini dile getirdiler.
Türkiye ve BRICS ilişkileri
Son yıllarda Türkiye’de siyasi çevrelerde BRICS grubuna tam üye olunması gerekliliği sık sık dile getirildi. Özellikle Türkiye ve Rusya arasındaki uçak krizi sonrasında son derece gerilen siyasi, askeri ve ekonomik ilişkilerin normalleşmeye başlaması ve özellikle 2013 sonrasında son derece gerileyen Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri sonucunda BRICS üyeliği konusu daha da önem kazanmaya başladı. Dönemin başbakan yardımcısı Mehmet Şimşek, 2017 yılında BRICS ülkelerinin vereceği projelerden ve fonlardan yararlanmak amacıyla Türkiye’nin ciddiyetle tam üye olma gerekliliğini gözden geçirdiğini dile getirdi
